Sutasz w pytaniach bez odpowiedzi

Marność nad marnościami i wszystek marność

W miniony weekend dość przypadkowo trafiłam na targi ogrodnicze "Wiosna Kwiatów" w Łosiowie. Spacerując z rodziną między straganami, dostrzegłam stoisko z biżuterią handmade... Były tam także prace sutaszowe, niestety bardzo słabej jakości: niedokładnie wykonane, pozaciągane, z byle jakich materiałów. Widzieliście kiedyś, żeby krawcowa, która nie opanowała jeszcze warsztatu, sprzedawała niedopracowane dzieła? Ja nie. A jednak w branży sutaszowej nieważne zdają się jakość czy umiejętności... jak to jest? Czy klient naprawdę nie widzi różnicy?

Niespełna rok temu na festiwalu kulinarnym "Ulica Smaków" w Koszalinie również trafiłam na malutkie stoisko z pracami sutaszowymi. Jakość wykonania była nie do przyjęcia. To samo spotkało mnie kilka tygodni później na starówce w Gdańsku. Jak można oferować ludziom takie niedoróbki? Nie dość, że samemu traci się zaufanie klientów, to ogólnie zniechęca się ich do kupowania prac sutaszowych, a przecież biżuteria z sutaszu naprawdę może być wyjątkowo piękna i trwała.

Róbta, co chceta

...wróćmy jednak do pani ze stoiska na targach ogrodniczych. Dumnie stwierdziła, że wyeksponowane kolczyki są jej autorstwa. Wykonanie na pewno, jednak już z daleka rzuciło mi się w oczy kilka wzorów żywcem ściągniętych z innych artystów. Przerysowanych "sznurek w sznurek" z fotografii znalezionych w internecie.

- Ale to są cudze wzory - powiedziałam.

Co usłyszałam?

- Och, to całkiem normalne w sutaszu, że kopiuje się innych.

Zagotowało się we mnie.

- Nie, to nie jest normalne. Też zajmuję się sutaszem i to, co pani robi, jest zwykłą kradzieżą. Kradzieżą własności intelektualnej.

Kolejne wytłumaczenie było jeszcze bardziej absurdalne.

- Wszyscy tak robią. Zajmuję się też decoupagem, myśli pani, że mnie nie kopiują? Przychodzą na stoisko i  robią zdjęcia moich prac.

Próby uświadomienia jej, że powinna z tym walczyć, że skoro sama jest ofiarą plagiatowania, to tym bardziej powinna rozumieć innych twórców i ich prawa, były jak rzucanie grochem o ścianę. Plagiat to kradzież, za którą można zapłacić - finansowo lub odsiadką: "Kto przywłaszcza sobie autorstwo (...), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3" (Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz. U. 2006, nr 90, poz. 631).

Jak ktoś, określający się mianem twórcy, może być tak "odtwórczy"? Gdzie podziała się jego kreatywność i własna pomysłowość? Czy potencjalni klienci wiedzą cokolwiek o prawach autorskich? Czy w ogóle obchodzi ich to, że robią zakupy u oszusta, kreującego się na twórcę?...

Jak żyć?

Nie sposób wykryć każdy plagiat. Pewne jest jednak to, że żaden twórca, który spędził kilka lat na dopracowywaniu warsztatu i oferuje wysoką jakość wyrobów, nie będzie korzystał z cudzego dorobku. Zdaje się, że jedyną drogą uchronienia się od "bubli" i nieudolnych podróbek jest nauczenie się rozpoznawania wysokiej jakości biżuterii sutaszowej. Ja chyba nie widzę innej drogi - wszak nie uda mi się dotrzeć z moimi uwagami do wszystkich rodaków, a naciągaczy w okół jest bardzo wielu.

Zachęcam Was do komentowania i dyskusji. Bardzo jestem ciekawa Waszych opinii.